लिथियम-आयन (ली-आयन) बॅटरी आपल्या आधुनिक काळातील बहुतेक स्मार्टफोनमध्ये वापरल्या जातात. या बॅटरी तीन वेगवेगळ्या भागांनी बनलेल्या आहेत, एक एनोड (ऋण टर्मिनल), लिथियम धातूपासून बनलेला, कॅथोड (पॉझिटिव्ह टर्मिनल) ग्रेफाइटचा बनलेला आणि शॉर्ट सर्किटिंग टाळण्यासाठी त्यांच्यामध्ये विभक्त इलेक्ट्रोलाइट थर. जेव्हाही आपण आमची बॅटरी चार्ज करतो, तेव्हा रासायनिक अभिक्रियेद्वारे, नकारात्मक टर्मिनलमधील आयन पॉझिटिव्ह टर्मिनलकडे जातात जेथे ऊर्जा साठवली जाते. बॅटरी डिस्चार्ज होताना, आयन पुन्हा एनोडकडे परत जातात.
कधी विचार केला आहे की आमचे फोन स्वतःला जास्त चार्ज होण्यापासून कसे थांबवतात? बरं, हे करण्यासाठी या बॅटऱ्या एका लहान इलेक्ट्रॉनिक कंट्रोलरने सुसज्ज आहेत. काही ब्रँड्सनी आणखी क्षमता मिळवण्यासाठी या बॅटऱ्यांचा थरांमध्ये आकार बदलण्यात विकास केला आहे.
ली-पो बॅटरी काय आहेत?
लिथियम-पॉलिमर (Li-Po) हे खूप जुने तंत्रज्ञान आहे जे तुम्हाला तुमच्या जुन्या, बार फोन किंवा लॅपटॉपमध्ये मिळू शकते. या बॅटरीची रचना ली-आयन बॅटरीसारखीच असते, परंतु त्या जेलसारख्या (सिलिकॉन-ग्राफीन) मटेरियलपासून बनवलेल्या असतात ज्याचे वजन खूपच हलके असते. त्याच्या हलक्या आणि लवचिक वैशिष्ट्यांमुळे, या बॅटरी लॅपटॉप आणि बहुतेक उच्च-क्षमतेच्या पॉवरबँकमध्ये वापरल्या जातात.
त्यापैकी कोणते चांगले आहे?
दोन्ही प्रकारच्या बॅटरीचे स्वतःचे फायदे आणि तोटे आहेत. प्रारंभ करण्यासाठी, ली-आयन बॅटरीमध्ये खूप उच्च-शक्ती घनता असते, याचा अर्थ ते लिथियम-पॉलिमर बॅटरीपेक्षा अधिक पॉवर सेल पॅक करू शकतात. स्मार्टफोन निर्माते स्लीक डिझाईन प्रोफाईल राखून अधिक पॉवर पॅक करण्यासाठी ही विशेषता वापरतात.
या बॅटरीमध्ये मेमरी इफेक्टचाही अभाव असतो. याचा अर्थ काय? मेमरी इफेक्ट ही अशी घटना आहे जिथे बॅटरी त्यांची इष्टतम रिचार्जिंग क्षमता गमावतात. लिथियम-आयन बॅटरियां मेमरी इफेक्टपासून मुक्त असल्याने, आंशिक डिस्चार्ज झाल्यानंतरही तुम्ही तुमच्या बॅटरी रिचार्ज करू शकता.
तथापि, लिथियम-आयन बॅटरीचे तोटे आहेत. सर्वात मोठा म्हणजे त्याचा वृद्धत्वाचा प्रभाव. ठराविक कालावधीनंतर, बॅटरीमध्ये उपस्थित आयन जास्तीत जास्त ऊर्जा निर्माण करण्याची क्षमता गमावतात. त्यामुळे तुमचा फोन लवकर डिस्चार्ज होत असल्याची तक्रार तुम्ही करत असाल तर आता तुम्हाला त्यामागचे कारण माहित आहे.
ली-पॉलिमर बॅटरी अधिक कडक आणि हलक्या असतात. या बॅटरीज त्यांच्या जेल सारख्या वैशिष्ट्यामुळे गळती होण्याची शक्यता कमी असते. तथापि, या बॅटरी मेमरी इफेक्टची समस्या टाळू शकत नाहीत. जेल सारखी सामग्री कालांतराने कठिण होते परिणामी आयुष्य कमी होते. या बॅटऱ्या कॉम्पॅक्ट आकारात उच्च-शक्ती घनता देखील पॅक करू शकत नाहीत, जे सामान्यत: त्या मोठ्या असतात. याचे सर्वात प्रवेशजोगी उदाहरण म्हणजे तुमच्या पारंपारिक लॅपटॉप बॅटरी ज्यांना ठराविक कालावधीनंतर बदलण्याची आवश्यकता असते.
आपण एक कसे निवडाल?
आता तुम्हाला दोन्ही तंत्रज्ञानातील गुणवत्तेची आणि डी-गुणवत्तेची माहिती आहे, हे पूर्णपणे तुमच्या वापरावर अवलंबून आहे. आधुनिक काळातील बहुतेक स्मार्टफोन्स ली-आयन बॅटरीने सुसज्ज आहेत, त्यामुळे तुमच्याकडे निवडण्यासाठी पर्याय फारच कमी आहेत. परंतु पॉवर बँक आणि लॅपटॉपच्या बाबतीत दरवाजे अजूनही उघडे आहेत. जर तुम्ही खूप प्रवास करणारी व्यक्ती असाल, खडबडीत वातावरणात काम करत असाल, तर Li-पॉलिमर बॅटरी असलेले पॉवरबँक किंवा लॅपटॉप त्यांच्या वजनाने हलके आणि मजबूत स्वभावामुळे तुमच्यासाठी उत्तम पर्याय असू शकतात. याउलट, जर तुम्ही तुमची डिव्हाइसेस स्लीक असण्यास आणि जाता जाता अधिक पॉवर असल्यास प्राधान्य देत असाल, तर लि-आयन बॅटरी डिव्हाइसेस तुमच्यासाठी परिपूर्ण असू शकतात.
दोन्ही प्रकारच्या बॅटरीने आमच्या गरजा अंशतः पूर्ण केल्या, आपल्या सर्वांच्या मनात एक प्रश्न असू शकतो, एक परिपूर्ण उपाय नाही का? आत्तासाठी, Tesla सारख्या टेक दिग्गज SSB (सॉलिड स्टेट बॅटरीज) नावाच्या नवीन प्रकारच्या बॅटरीवर काम करत आहेत जे त्यांच्या इलेक्ट्रिक वाहनांना उर्जा देऊ शकतात. या बॅटऱ्या कथितपणे कॉम्पॅक्ट आहेत आणि त्यांचे विघटन न होणारे स्वरूप आहे. ऍपल आणि सॅमसंग सारखे स्मार्टफोन ब्रँड देखील SSB वर काम करत आहेत जे त्यांच्या भविष्यातील उपकरणांना उर्जा देऊ शकतात. या बॅटऱ्यांना आमच्या डिव्हाइसमध्ये प्रवेश करण्यासाठी काही वेळ लागू शकतो.
